Адсутнасьць абаротных сродкаў прымушае камэрцыйныя банкі згортваць праграмы крэдытаваньня насельніцтва. Так, з падачы Аляксандра Лукашэнкі скасоўваецца праграма льготных -- пад 5% -- пазыкаў на будаўніцтва жыльля. Гэтаксама банкі адмаўляюцца ад крэдытаваньня пад набыцьцё новага і патрыманага аўтатранспарту. Лічаныя адзінкі банкаў яшчэ даюць сродкі пад спажывецкія тавары, але такая паслуга становіцца нерэнтабэльнай.
Напярэдадні Аляксандар Лукашэнка заявіў, што беларусы мусяць самі вырашаць праблему жыльля і загадаў істотна абмежаваць выдачу крэдытаў пад ільготнае будаўніцтва. Менскі гарвыканкам ужо прыняў адпаведнае рашэньне, аналягічныя загады чакаюцца ў іншых рэгіёнах Беларусі. На практыцы гэта азначае, што бальшыня тых, хто меў патрэбу ў кватэры, такой магчымасьці пазбаўляецца: пры цяперашняй эканамічнай сытуацыі нерэальна сабраць неабходную суму на долевае – ня кажучы пра камэрцыйнае -- будаўніцтва.
Эканаміст Іван Анташкевіч перакананы: ад захадаў уладаў, якім вымушаныя падпарадкоўвацца банкаўскія ўстановы, пацярпяць перадусім самыя бедныя. Той жа, хто будаваў дамы і кватэры дзеля наступнага перапродажу, будзе ўкладаць грошы ў нерухомасьць і надалей:
"Ну і чаго яны гэтымі крокамі дамагліся? Горш будзе толькі бедным. Хай бы паток нейкі ішоў, заставалася нейкая магчымасьць крэдытавацца, а так
будзе вяртаньне да ранейшай праблемы. Разам з тым, гэта не перашкодзіць людзям, якія маюць грошы, будаваць сабе яшчэ кватэры – другую, трэцюю, чацьвёртую. Урэшце рэшт, ніякай пагрозы інвэстыцыйнаму клімату гэта не пагражае і ня думаю, што гэта выкліча буру гневу ці пройдзе асабліва заўважна ў грамадзтве. Ніхто ня будзе абурацца -- як мінімум публічна. Але ўнутранае незадавальненьне, канечне, будзе значнае".
Гэтаксама бальшыня банкаў згортваюць праграму крэдытаваньня на пакупку аўтамабіляў. Варта нагадаць, што менавіта аўтааматараў з падачы Аляксандра Лукашэнкі чыноўнікі пачалі абвінавачваць ў валютным дэфіцыце: маўляў, у жаданьні набыць машыну да 1 ліпеня, калі пачнуць дзейнічаць новыя мытныя пошліны, людзі забралі з абменных пунктаў даляры ды эўра.
Узяць грошы на аўто пад працэнт ў валюце немагчыма ад пачатку фінансавага крызісу. Рублёвыя пазыкі штомесяц абрастаюць такімі сумамі, што попыт на іх сьціплы нават ва ўмовах дэвальвацыі. Прыкладам, крэдытная стаўка на патрыманыя аўто перавышае 30%, але няма гарантыі, што заяўку задаволяць нават пад такія ўмовы. Да таго ж, як кажа аналітык у аўтамабільнай галіне Вольга Канашыц, робіцца неакрэсьленай магчымасьць крэдытаваньня ў афіцыйных дылераў, якія працавалі па дамовах з банкамі:
"У прынцыпе, афіцыйных дылераў у нас ня так і шмат. І для тых, хто
працуе афіцыйна, варта было б зрабіць нейкае выключэньне. Таму што гэтыя грошы ў любым выпадку абарочваюцца, прычым, на працягу доўгага часу. Яны ўвогуле маглі б быць нявыкарыстанымі ў абароце. А вось з аўтакрэдытам яны ідуць ў абарот, яны круцяцца, прыносяць прыбытак. І галоўнае, што яны застаюцца ў краіне досыць працяглы час. Таму я лічу, што падобныя захады прывядуць да стратаў у эканоміцы. Трэба ўсё ж паглядзець і пакінуць найбольш лягічныя выключэньні".
Да мінімуму зводзіцца магчымасьць крэдытаваньня пад набыцьцё спажывецкіх тавараў. Адзін зь менскіх банкіраў прызнаецца, што няма ніякага зацікаўленьня выкідваць грошы ў такой няпэўнай сытуацыі. Па яго словах, банкі будуць да апошняга трымаць у запасьніках ня толькі валюту, а нават рублі, каб пры зручным выпадку згуляць на стаўках:
"Прагнозамі пакуль што ніхто сур'ёзна не займаецца. Усе намагаюцца
любым чынам акумуляваць нейкія сродкі, чакаючы мінімальнага піку падзеньня вартасьці рубля дзеля таго, каб пры першай жа магчымасьці адразу ж укласьці, згуляць потым на падвышэньне і г.д. То бок, у каго грошы ёсьць, яны іх папросту трымаюць, не аддаюць, спрабуючы злавіць той самы момант – "мініморум", як кажуць у нашых колах. Каб у гэты час найбольш выгодна укласьціся са сваімі запасамі".
Разам з тым, імкліва расьце аб'ём крэдыторскай запазычынасьці перад банкамі. З аднаго боку, фізычныя асобы, якія некалі бралі валютныя крэдыты, ня маюць магчымасьці плаціць працэнты ў далярах ці эўра – валюты ў вольным продажы няма ўжо тры месяцы. Прымаць у рублёвым пераліку банкі часьцей за ўсё адмаўляюцца.
Зь іншага боку, расьце памер пратэрміноўкі плацяжоў з боку прадпрыемстваў, якія ва ўмовах фінансавага дэфіцыту рэзка абмежавалі сваю дзейнасьць. Па зьвестках Нацыянальнага статыстычнага камітэту, крэдыторская запазычанасьць на 1 траўня перавысіла 66 трыльёнаў рублёў, рост у параўнаньні з аналягічным пэрыядам мінулага году – на 38%.
Напярэдадні Аляксандар Лукашэнка заявіў, што беларусы мусяць самі вырашаць праблему жыльля і загадаў істотна абмежаваць выдачу крэдытаў пад ільготнае будаўніцтва. Менскі гарвыканкам ужо прыняў адпаведнае рашэньне, аналягічныя загады чакаюцца ў іншых рэгіёнах Беларусі. На практыцы гэта азначае, што бальшыня тых, хто меў патрэбу ў кватэры, такой магчымасьці пазбаўляецца: пры цяперашняй эканамічнай сытуацыі нерэальна сабраць неабходную суму на долевае – ня кажучы пра камэрцыйнае -- будаўніцтва.
Эканаміст Іван Анташкевіч перакананы: ад захадаў уладаў, якім вымушаныя падпарадкоўвацца банкаўскія ўстановы, пацярпяць перадусім самыя бедныя. Той жа, хто будаваў дамы і кватэры дзеля наступнага перапродажу, будзе ўкладаць грошы ў нерухомасьць і надалей:
"Ну і чаго яны гэтымі крокамі дамагліся? Горш будзе толькі бедным. Хай бы паток нейкі ішоў, заставалася нейкая магчымасьць крэдытавацца, а так
ўнутранае незадавальненьне, канечне, будзе значнае ...
будзе вяртаньне да ранейшай праблемы. Разам з тым, гэта не перашкодзіць людзям, якія маюць грошы, будаваць сабе яшчэ кватэры – другую, трэцюю, чацьвёртую. Урэшце рэшт, ніякай пагрозы інвэстыцыйнаму клімату гэта не пагражае і ня думаю, што гэта выкліча буру гневу ці пройдзе асабліва заўважна ў грамадзтве. Ніхто ня будзе абурацца -- як мінімум публічна. Але ўнутранае незадавальненьне, канечне, будзе значнае".
Гэтаксама бальшыня банкаў згортваюць праграму крэдытаваньня на пакупку аўтамабіляў. Варта нагадаць, што менавіта аўтааматараў з падачы Аляксандра Лукашэнкі чыноўнікі пачалі абвінавачваць ў валютным дэфіцыце: маўляў, у жаданьні набыць машыну да 1 ліпеня, калі пачнуць дзейнічаць новыя мытныя пошліны, людзі забралі з абменных пунктаў даляры ды эўра.
Узяць грошы на аўто пад працэнт ў валюце немагчыма ад пачатку фінансавага крызісу. Рублёвыя пазыкі штомесяц абрастаюць такімі сумамі, што попыт на іх сьціплы нават ва ўмовах дэвальвацыі. Прыкладам, крэдытная стаўка на патрыманыя аўто перавышае 30%, але няма гарантыі, што заяўку задаволяць нават пад такія ўмовы. Да таго ж, як кажа аналітык у аўтамабільнай галіне Вольга Канашыц, робіцца неакрэсьленай магчымасьць крэдытаваньня ў афіцыйных дылераў, якія працавалі па дамовах з банкамі:
"У прынцыпе, афіцыйных дылераў у нас ня так і шмат. І для тых, хто
працуе афіцыйна, варта было б зрабіць нейкае выключэньне. Таму што гэтыя грошы ў любым выпадку абарочваюцца, прычым, на працягу доўгага часу. Яны ўвогуле маглі б быць нявыкарыстанымі ў абароце. А вось з аўтакрэдытам яны ідуць ў абарот, яны круцяцца, прыносяць прыбытак. І галоўнае, што яны застаюцца ў краіне досыць працяглы час. Таму я лічу, што падобныя захады прывядуць да стратаў у эканоміцы. Трэба ўсё ж паглядзець і пакінуць найбольш лягічныя выключэньні".
Да мінімуму зводзіцца магчымасьць крэдытаваньня пад набыцьцё спажывецкіх тавараў. Адзін зь менскіх банкіраў прызнаецца, што няма ніякага зацікаўленьня выкідваць грошы ў такой няпэўнай сытуацыі. Па яго словах, банкі будуць да апошняга трымаць у запасьніках ня толькі валюту, а нават рублі, каб пры зручным выпадку згуляць на стаўках:
"Прагнозамі пакуль што ніхто сур'ёзна не займаецца. Усе намагаюцца
любым чынам акумуляваць нейкія сродкі, чакаючы мінімальнага піку падзеньня вартасьці рубля дзеля таго, каб пры першай жа магчымасьці адразу ж укласьці, згуляць потым на падвышэньне і г.д. То бок, у каго грошы ёсьць, яны іх папросту трымаюць, не аддаюць, спрабуючы злавіць той самы момант – "мініморум", як кажуць у нашых колах. Каб у гэты час найбольш выгодна укласьціся са сваімі запасамі".
Разам з тым, імкліва расьце аб'ём крэдыторскай запазычынасьці перад банкамі. З аднаго боку, фізычныя асобы, якія некалі бралі валютныя крэдыты, ня маюць магчымасьці плаціць працэнты ў далярах ці эўра – валюты ў вольным продажы няма ўжо тры месяцы. Прымаць у рублёвым пераліку банкі часьцей за ўсё адмаўляюцца.
Зь іншага боку, расьце памер пратэрміноўкі плацяжоў з боку прадпрыемстваў, якія ва ўмовах фінансавага дэфіцыту рэзка абмежавалі сваю дзейнасьць. Па зьвестках Нацыянальнага статыстычнага камітэту, крэдыторская запазычанасьць на 1 траўня перавысіла 66 трыльёнаў рублёў, рост у параўнаньні з аналягічным пэрыядам мінулага году – на 38%.
