Амэрыканскія навукоўцы высьветлілі, што некаторыя анкалягічныя захворваньні могуць разьвівацца ў чалавеку цягам доўгіх гадоў. Гэта тычыцца і самых агрэсіўных відаў анкалёгіі, напрыклад, раку падстраўнікавай залозы. Да нядаўняга часу лічылася, што гэтая хвароба прагрэсуе вельмі хутка — цягам году ці крыху болей.
Рак можа разьвівацца дзесяцігодзьдзямі
Тэмпы разьвіцьця асобных відаў анкалягічных захворваньняў дасьледавала група навукоўцаў пад кіраўніцтвам Крысьціны Якабузіё-Донах'ю (Christine Iacobuzio-Donahue) з Цэнтру вывучэньня раку падстраўнікавай залозы імя Сола Голдмана (Sol Goldman Pancreatic Cancer Research Center) у Балтыморы.
Адмыслоўцы вывучалі ўзоры пухліннай тканіны, узятыя ў сямі пацыентаў, якія памерлі ад раку падстраўнікавай залозы. Вынікі дасьледаваньня паказалі, што ў першасных пухлінах органа прысутнічаюць некалькі пакаленьняў злаякасных клетак.
Для ацэнкі разьвіцьця ракавых пухлін падстраўнікавай залозы навукоўцы выкарыстоўвалі матэматычныя мадэлі. Згодна зь імі, ад моманту ўзьнікненьня злаякасных зьменаў да сьмерці пацыента ў сярэднім праходзіць каля 20 гадоў.
Справаздача балтыморскіх навукоўцаў, у якой галоўны ўпор робіцца на неабходнасьці больш уважліва праводзіць раньнюю дыягностыку раку падстраўнікавай залозы, зьмешчаная ў часопісе "Nature".
Міжнародны праект, які адкрые прычыны схільнасьці да раку
У тым самым часопісе, а таксама ў выданьні "Science" зьмешчаныя паведамленьні пра вынікі дзейнасьці міжнароднага праекту "1000 геномаў". Яго ўдзельнікі, генэтыкі вядучых дасьледчых цэнтраў ЗША, Вялікабрытаніі, Даніі, Нямеччыны, Фінляндыі, Кітаю, Паўднёвай Карэі, Францыі і Швайцарыі, прыйшлі да высновы, што кожны чалавек мае сама меней па 100 генаў ракавых захворваньняў. Іншая справа, што ў шмат якіх выпадках яны не выклікаюць праблем, і людзі, маючы гэтыя ракавыя гены, ніколі не захварэюць на анкалёгію. Часам жа пэўныя генэтычныя камбінацыі аказваюцца фатальнымі.
Мэтай удзельнікаў праекту было разабрацца, чаму адны людзі больш схільныя да падобных захворваньняў, а іншыя — менш.
Праект "1000 геномаў" стартаваў у 2008 годзе. Ён прадугледжвае расшыфроўку ДНК больш як 800 добраахвотнікаў ва ўсім сьвеце. Як паказала пачатковая фаза праекту, кожны чалавек мае ад 250 да 300 дэфэктных генаў, якія ўвогуле не працуюць. На гэты момант колькасьць цалкам расшыфраваных геномаў чалавека перавышае 3 000, а да канца 2011 году мае скласьці 30 000. Паводле экспэртаў, міжнародны праект дапаможа выявіць трывалыя сувязі паміж генэтычнымі зьменамі і разьвіцьцём захворваньняў. Гэта можа адкрыць новую эру ўзаемадзеяньня генэтыкі з мэдыцынай.
Канадзкія дасьледчыкі: прычыны раку трэба шукаць у дзяцінстве
Тым часам дасьледчыкі з унівэрсытэту ў Таронта лічаць рак псыхасаматычным захворваньнем. На іх думку, шмат якія прычыны яго ўзьнікненьня можна знайсьці ў дзяцінстве. У прыватнасьці, на рак найчасьцей хварэюць тыя, хто зазнаваў у дзяцінстве фізычны гвалт.
"Жорсткае абыходжаньне зь дзіцем павялічвае ў яго ў далейшым рызыку разьвіцьця анкалягічных захворваньняў на 49%", мяркуюць канадзкія мэдыкі. Яны адзначаюць рост гвалту над дзецьмі ў сем’ях. Гэтай зьявай яны тлумачаць цяперашнюю распаўсюджанасьць анкалягічных паталёгіяў.
Так, паводле прагнозаў Усясьветнай арганізацыі аховы здароўя (УААЗ), у пэрыяд з 1999 па 2020 год колькасьць выпадкаў ракавых захворваньняў у сьвеце ўзрасьце ўдвая (з 10 да 20 мільёнаў), у столькі ж разоў узрасьце і колькасьць сьмерцяў у выніку гэтых хваробаў (з 6 да 12 мільёнаў).
Рак можа разьвівацца дзесяцігодзьдзямі
Тэмпы разьвіцьця асобных відаў анкалягічных захворваньняў дасьледавала група навукоўцаў пад кіраўніцтвам Крысьціны Якабузіё-Донах'ю (Christine Iacobuzio-Donahue) з Цэнтру вывучэньня раку падстраўнікавай залозы імя Сола Голдмана (Sol Goldman Pancreatic Cancer Research Center) у Балтыморы.
Адмыслоўцы вывучалі ўзоры пухліннай тканіны, узятыя ў сямі пацыентаў, якія памерлі ад раку падстраўнікавай залозы. Вынікі дасьледаваньня паказалі, што ў першасных пухлінах органа прысутнічаюць некалькі пакаленьняў злаякасных клетак.
Для ацэнкі разьвіцьця ракавых пухлін падстраўнікавай залозы навукоўцы выкарыстоўвалі матэматычныя мадэлі. Згодна зь імі, ад моманту ўзьнікненьня злаякасных зьменаў да сьмерці пацыента ў сярэднім праходзіць каля 20 гадоў.
Справаздача балтыморскіх навукоўцаў, у якой галоўны ўпор робіцца на неабходнасьці больш уважліва праводзіць раньнюю дыягностыку раку падстраўнікавай залозы, зьмешчаная ў часопісе "Nature".
Міжнародны праект, які адкрые прычыны схільнасьці да раку
У тым самым часопісе, а таксама ў выданьні "Science" зьмешчаныя паведамленьні пра вынікі дзейнасьці міжнароднага праекту "1000 геномаў". Яго ўдзельнікі, генэтыкі вядучых дасьледчых цэнтраў ЗША, Вялікабрытаніі, Даніі, Нямеччыны, Фінляндыі, Кітаю, Паўднёвай Карэі, Францыі і Швайцарыі, прыйшлі да высновы, што кожны чалавек мае сама меней па 100 генаў ракавых захворваньняў. Іншая справа, што ў шмат якіх выпадках яны не выклікаюць праблем, і людзі, маючы гэтыя ракавыя гены, ніколі не захварэюць на анкалёгію. Часам жа пэўныя генэтычныя камбінацыі аказваюцца фатальнымі.
Мэтай удзельнікаў праекту было разабрацца, чаму адны людзі больш схільныя да падобных захворваньняў, а іншыя — менш.
Праект "1000 геномаў" стартаваў у 2008 годзе. Ён прадугледжвае расшыфроўку ДНК больш як 800 добраахвотнікаў ва ўсім сьвеце. Як паказала пачатковая фаза праекту, кожны чалавек мае ад 250 да 300 дэфэктных генаў, якія ўвогуле не працуюць. На гэты момант колькасьць цалкам расшыфраваных геномаў чалавека перавышае 3 000, а да канца 2011 году мае скласьці 30 000. Паводле экспэртаў, міжнародны праект дапаможа выявіць трывалыя сувязі паміж генэтычнымі зьменамі і разьвіцьцём захворваньняў. Гэта можа адкрыць новую эру ўзаемадзеяньня генэтыкі з мэдыцынай.
Канадзкія дасьледчыкі: прычыны раку трэба шукаць у дзяцінстве
Тым часам дасьледчыкі з унівэрсытэту ў Таронта лічаць рак псыхасаматычным захворваньнем. На іх думку, шмат якія прычыны яго ўзьнікненьня можна знайсьці ў дзяцінстве. У прыватнасьці, на рак найчасьцей хварэюць тыя, хто зазнаваў у дзяцінстве фізычны гвалт.
"Жорсткае абыходжаньне зь дзіцем павялічвае ў яго ў далейшым рызыку разьвіцьця анкалягічных захворваньняў на 49%", мяркуюць канадзкія мэдыкі. Яны адзначаюць рост гвалту над дзецьмі ў сем’ях. Гэтай зьявай яны тлумачаць цяперашнюю распаўсюджанасьць анкалягічных паталёгіяў.
Так, паводле прагнозаў Усясьветнай арганізацыі аховы здароўя (УААЗ), у пэрыяд з 1999 па 2020 год колькасьць выпадкаў ракавых захворваньняў у сьвеце ўзрасьце ўдвая (з 10 да 20 мільёнаў), у столькі ж разоў узрасьце і колькасьць сьмерцяў у выніку гэтых хваробаў (з 6 да 12 мільёнаў).
