Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Вынікі рэгістрацыі ініцыятыўных груп


Цэнтравыбаркам зарэгістраваў 17 ініцыятыўных груп прэтэндэнтаў на пасаду прэзыдэнта. Ці можна лічыць лібэральнай пазыцыю ЦВК падчас гэтай працэдуры? Чаму рэгістрацыя ініцыятыўнай групы Аляксандара Лукашэнкі прайшла з скандалам? Колькі кандыдатаў зьбяруць неабходныя 100 тысяч подпісаў?

Удзельнікі: журналіст газэты «Белорусы и рынок» Паўлюк Быкоўскі і кіраўнік аналітычных праектаў кампаніі БелаПАН Аляксандар Класкоўскі.



Ці можна лічыць лібэральнай пазыцыю ЦВК падчас рэгістрацыі?


Валер Карбалевіч: «Сакратар ЦВК Лазавік назваў працэс рэгістрацыі ініцыятыўных груп супэрлібэральным. Ці сапраўды ён быў такім? Калі так, то чаму? Улады імкнуцца, каб ініцыятыўных групаў было шмат?

Паўлюк Быкоўскі: «І Ярмошына тлумачыла, што ЦВК фактычна цягнуў за вушы кандыдатаў. Сапраўды рэгістрацыя ініцыятыўных групаў была неверагодна лібэральнай. Тыя парушэньні, за якія раней адмаўлялі ў рэгістрацыі, цяпер ігнаравалі. Паседжаньне ЦВК было падобнае на спэктакль. Відаць, паводле сцэнару на гэтым этапе павінна быць шмат ініцыятыўных групаў».

Аляксандар Класкоўскі: «Сапраўды, на парушэньні дэманстратыўна глядзелі скрозь пальцы. Проста ў рэгістрацыі вялікай колькасьці ініцыятыўных груп для ўладаў няма ніякай рызыкі. Таму можна такім паказным лібэралізмам пусьціць пыл у вочы Эўропе. Невыпадкова Ярмошына сказала, што цяпер пасаромленыя ўсе тыя, хто казаў пра недахоп дэмакратыі ў Беларусі. Вось гэты кастынг прэтэндэнтаў з нулявымі шанцамі амаль што для ўсіх на выхад ў наступны этап выдаецца за трыюмф дэмакратыі.

Гэта робіцца таму, што абвастраецца пытаньне легітымацыі. Ня толькі Захад, але і Расея можа не прызнаць выбары. Таму ўлады імітуюць псэўдаканкурэнтнасьць.

Думаю, уладам выгадна зарэгістраваць двух, так бы мовіць, „радыкальных апазыцыянэраў“. Няхай яны тузаюцца між сабой. І будзе адбывацца тое, што ў фізыцы называецца „анігіляцыя“, калі часьціцы з процілеглымі зарадамі (у нашым выпадку прарасейскі і праэўрапейскі кандыдат) нэўтралізуюць адзін аднаго».

Скандал з рэгістрацыяй ініцыятыўнай групы Лукашэнкі


Карбалевіч: «Вось сп. Класкоўскі адзначыў, што абвастраецца пытаньне легітымацыі вынікаў выбараў, на якіх, як мяркуецца, павінен перамагчы Лукашэнка. Тады незразумела, чаму рэгістрацыя ініцыятыўнай групы Аляксандра Лукашэнкі адбылася з парушэньнем закону, які патрабуе, каб заяўку падаваў сам кандыдат. Нават кіраўніка яго ініцыятыўнай групы Радзькова ў памяшканьні ЦВК ніхто ня бачыў. Калі нават ён і прыносіў дакумэнты на рэгістрацыю, то чаму таемна, з чорнага ходу? Навошта ўлады ідуць на скандал у простай, працэдурнай сытуацыі? Навошта яны зрабілі, як кажуць футбольныя камэнтатары, неабавязковы фол?»

Быкоўскі: «Нельга сказаць адназначна, што рэгістрацыя ініцыятыўнай групы Аляксандра Лукашэнкі адбылася з парушэньня закону. Ярмошына даводзіць, што ўсё законна. Паводле яе словаў, Радзькоў зайшоў у яе кабінэт і аддаў дакумэнты.
Мусіць, ён ня хоча быць на роўні зь іншымі. Бо, як у Оруэла, ёсьць раўнейшыя.

Сапраўды, Лукашэнку можна было б, як іншым кандыдатам, прыйсьці ў ЦВК, перадаць дакумэнты, паказаць па тэлевізіі. Але, мусіць, ён ня хоча быць на роўні зь іншымі. Бо, як у Оруэла, ёсьць раўнейшыя».

Класкоўскі: «Літаральна днямі Лукашэнка назваў апазыцыю ворагамі народу. І як ён можа ў ЦВК апынуцца на роўніцы з ворагамі народу. Згадваю, калі ў 2006 годзе на этапе рэгістрацыі кандыдатаў у прэзыдэнты ў Лукашэнкі былі ня надта прыемныя моманты, калі Казулін дазваляў сабе вольныя выказваньні. То бок, побач з апазыцыянэрамі ён адчуваў псыхалягічны дыскамфорт.

Але ў выніку атрымалася ня вельмі добра. Як і зь пераносам дня нараджэньня. Атрымалася блытаніна, у копіі пашпарту напісана старая дата — 30 жніўня. Гэта стварае дыскамфорт для ЦВК. Бо журналісты задаюць непрыемныя пытаньні, і Ярмошынай даводзіцца круціцца».

Карбалевіч: «Мне зразумела трактоўка, паводле якой сам Лукашэнка не прыехаў у ЦВК. Але мяне зьдзіўляе сп. Радзькоў. Што за хованкі падчас такой публічнай кампаніі, як прэзыдэнцкія выбары? Па нармальнай лёгіцы трэба было б адмыслова выйсьці да журналістаў, хоць бы для нейкіх дзяжурных словаў пра дэмакратыю».

Чаму шмат «дзівакоў»?


Карбалевіч: «Чаму сярод прэтэндэнтаў на пасаду прэзыдэнта апынулася так шмат выпадковых людзей, „дзівакоў“, скажам так? Гэта частка сцэнару ўлады? Калі так, то ў чым яго сэнс?»

Быкоўскі: «Гэта ня ў першы раз так шмат групаў. У 2001 годзе было 23 ініцыятыўныя групы, а ў 1994 годзе — 19. Адны людзі хочуць такім чынам прыцягнуць да сябе ўвагу, зрабіцца вядомымі, каб потым выкарыстаць гэта для новых магчымасьцяў. А некаторыя, скажам асьцярожна, неадэкватна ацэньваюць свае магчымасьці».

Карбалевіч: «Але ў Беларусі вылучыцца кандыдатам у прэзыдэнты азначае стаць канкурэнтам Лукашэнкі. Гэта ж рызыкоўны крок».
І на тле гэтых несур’ёзных фігураў выгадна вылучаецца Лукашэнка, які ня ўдзельнічае ў гэтым кастынгу.

Класкоўскі: «Ня думаю, што ёсьць вялікая рызыка, калі гаворка ідзе пра яўна непрахадных кандыдатаў. Ніхто іх ня будзе рэпрэсаваць. Не выключаю, што сярод іх ёсьць „засланыя казачкі“. А ёсьць і шчырыя дзівакі. Але і тыя, і іншыя працуюць на сцэнар уладаў. Бо ў выніку атрымліваецца балаган.

І на тле гэтых несур’ёзных фігураў выгадна вылучаецца Лукашэнка, які ня ўдзельнічае ў гэтым кастынгу, ладзіць сваю кампанію ў ролі дзейнага прэзыдэнта. І на пытаньне абываталя „хто, калі не Лукашэнка?“ няма зразумелага адказу. Апазыцыя ня можа дамовіцца паміж сабой. Тады няхай застаецца бацька, думае абываталь».

Колькі кандыдатаў зьбяруць 100 тыс. подпісаў?


Карбалевіч: «Колькі кандыдатаў зьбяруць неабходную колькасьць подпісаў? Ці можна гэта сказаць, зважаючы на колькасны склад ініцыятыўных групаў?»

Быкоўскі: «Досьвед мінулых кампаній сьведчыць, што кандыдаты, якія мелі менш за 2 тысячы сябраў, подпісы не зьбіралі. Зразумела, зьбяруць Лукашэнка і Гайдукевіч па розных прычынах. Вялікія групы ў Някляева (звыш 3 тысяч) і Саньнікава (2 тысячы), Міхалевіча (1,8 тысячы). Яны — на мяжы пасьпяховага збору. У астатніх кандыдатаў вялікай надзеі няма. Магчыма, яны будуць спрабаваць аб’ядноўвацца. Ёсьць людзі, якія прысутнічаюць ва ўсіх ініцыятыўных групах. І гэта абяцае балаган са зборам подпісаў».

Класкоўскі: «Лукашэнка апынаецца ў палоне высокіх паказчыкаў. З кожнай кампаніяй вырастае колькасьць яго ініцыятыўнай групы. Адпаведна павінна вырасьці і колькасьць подпісаў. Бо трэба задавіць канкурэнтаў масай. І, адпаведна, павінны вырасьці выніковыя паказчыкі галасаваньня, якія агалошвае ЦВК. У 1994 годзе ў першым туры Лукашэнка атрымаў 45%, у 2001 — 76%, у 2006 — 83%. Па лёгіцы цяпер трэба, каб было больш, каб электарат не падумаў, што бацька саслабеў. І праўладныя сацыялягічныя інстытуцыі ўжо арыентуюць вэртыкаль на гэтыя лічбы.

А калі казаць пра апазыцыю, то, мусіць, маюць шанцы сабраць подпісы Някляеў, Саньнікаў. Уладам выгадна, каб два апазыцыйныя кандыдаты былі зарэгістраваныя. Таму будуць нават нацягваць, глядзець скрозь пальцы на памылкі ў подпісах. Глядзіце: у 2001 годзе было зарэгістравана два кандыдаты (Домаш, Ганчарык), у 2006 годзе — два (Мілінкевіч, Казулін). І няхай прарасейскі і праэўрапейскі кандыдаты палемізуюць паміж сабою, дыскрэдытуюць адзін другога. Улады дапамогуць. Ярмошына казала, што, магчыма, пройдуць дэбаты па тэлевізіі. Лукашэнка, зразумела, ня будзе ў іх удзельнічаць. Чым далей, тым больш вымалёўваецца памылка апазыцыі, якая ня здолела вылучыць адзінага кандыдата».
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG