Карэспандэнт: Што зараз адбываецца ў Беларускай аўтамабільнай фэдэрацыі, якую вы раней ўзначальвалі?
Шаўчэнка: Насамрэч – хаос. Я вёў там рэй шэсьць гадоў, да пазамінулага, і тады аб’ектыўна быў пэўны рух. Яго адгалосак – фінал нацыянальнай акцыі “Спартоўцы за бясьпеку руху”, які пройдзе ў Менску 18 кастрычніка. Аднак БАФ тут ні пры чым… Яна не падхапіла тое, што ўжо было напрацавана, а, наадварот, зьнішчыла створаны падмурак.
Карэспандэнт: Дарэчы, калі на пасадзе кіраўніка БАФ вас зьмяніў міністар транспарту спадар Сасноўскі, казалі, што такім чынам арганізацыі лягчэй узяць на сябе, як кажуць, большы груз. Бяруць?
Шаўчэнка: Вось гэтага якраз і не атрымалася, хоць абяцаньняў было шмат. Маўляў, яму ж можна нават наўпрост кантактаваць з прэзыдэнтам! Але ўсё засталося ў плянах. Затое рэальныя пазыцыі зараз на мяжы выміраньня. Узяць папулярныя трэкавыя гонкі – сёлета летні чэмпіянат сарваны. Гэтаксама ніводнага этапу па хуткаснаму манэўраваньню. Хоць людзі хацелі ехаць! Фэдэрацыя зараз пераўтварылася ў дойную карову: як па мне, дык гэта папросту разбазарваньне сродкаў.
Карэспандэнт: Навошта наагул спатрэбілася “адзяржаўліваць” гэтую арганізацыю?
Шаўчэнка: Калі не памыляюся, некалі да мяне яе ўзначальваў “аж” міністар сельскай гаспадаркі… І хоць нічога ў яго не атрымалася, спробу паўтарылі ў 2008-м. І зноў нічога на выхадзе, як кажуць. Дык навошта? Напэўна, ад імкненьня да ўсеагульнай кіраванасьці… Для большай… якое тут лепш слова знайсьці… Во: напэўна, размова пра падкантрольнасьць – усё ж такі гэта грамадзкае аб’яднаньне... Таму, напэўна, не бяз гэтага… Хаця ў прынцыпе ня бачу тут аніякай крамолы – але пры адной умове: каб дзяржава рэальна хацела дапамагаць і весьці за сабой, а такія магчымасьці ў яе ёсьць.
Карэспандэнт: Вы – кіруеце вядомым ў сьвеце аўтааматараў тыднёвікам “Аўтадайджэст”, таму можаце намаляваць партрэт сучаснага беларускага кіроўцы-аўтааматара. Скажыце, калі ласка, колькі народу ў нас маюць аўто?
Шаўчэнка: У Менску – кожны трэці.
Карэспандэнт: Што ўяўляе сабой парк аўтамабіляў краіны: гэта ў асноўным “эўрапейцы” ці “японцы”, “амэрыканцы”?
Шаўчэнка: Паступова-паступова вагі схіліліся на карысьць эўрапейскіх аўтамабіляў.
Карэспандэнт: Якія маркі найперш любяць беларусы?
Шаўчэнка: Першынство належыць “Фольксвагену”. Такім чынам – ён, “Форд”, “Опель”. Па колькасьці. Зь іншага боку, усё больш за апошнія гады тры на рынак сталі прабівацца францускія машыны, найперш “Рэно”.
Карэспандэнт: Часьцей людзі карыстаюцца паслугамі перагоншчыкаў, сэрвісных цэнтраў ці – ідуць на аўтарынкі?
Шаўчэнка: Зразумела, новыя аўтамабілі ў першую чаргу прадаюць афіцыйныя дылеры. Хоць ёсьць у пэўнай ступені і “шэры” бізнэс. Што тычыцца “бэушных”, то ў асноўным іх купляюць на аўтарынках. Або праз абвесткі. На замову – калі адмыслова для вас машыны дастаюць у Эўропе ці Амэрыцы або Азіі, адважваюцца далёка ня ўсе. Людзі аддаюць перавагу схеме “бачу тавар – бярыце мае грошы – аддавайце яго”. А як грошы аддаваць наперад, то ёсьць вельмі шмат выпадкаў, калі кампанія зьбірае сродкі і раптоўна зьнікае.
Карэспандэнт: Што ўяўляе сабой сучасны беларускі аўтарынак?
Шаўчэнка: На ім адбылося пераразьмеркаваньне: больш дарагія аўтамашыны прадаюцца ў асноўным на сталічным рынку “Малінаўка”, а таньнейшыя – у “Ждановічах”. Кожны выбірае па сваёй кішэні.
Карэспандэнт: Тады пра яе – кішэню: ва ўсім сьвеце аўтамабілі найперш набываюць праз крэдытаваньне, а ў нас на распараджэньне Нацбанку валютныя крэдыты забаранілі. Гэта адбілася на пакупніцкай здольнасьці?
Шаўчэнка: Так, і асабліва калі размова пра куплю-продаж новых аўто. Другасны рынак ад гэтага таксама пацярпеў, аднак ня ў той самай ступені. Бо тры, чатыры, пяць, ну – сем тысяч людзі яшчэ неяк мелі на руках, а вось ужо коштам вышэй за дзясятку – найчасьцей прадаваліся па крэдытах. Цяпер усё…
Карэспандэнт: Па ўсёй Беларусі ствараюцца, так бы мовіць, аўтабрэндавыя суполкі – клюб аматараў СААБУ, БМВ, Таёты ды іншых. Там дзеляцца інфармацыяй, дапамагаюць з рамонтам… Ну, а ці здольныя аўтааматары аб’яднацца дзеля вырашэньня нейкіх прынцыповых пытаньняў? Нагадаю нашым слухачам, што была хваля пратэсту супраць забароны таніроўкі, ўзгадаю таксама “жывы шчыт” – а сёньня яны здольныя аб’яднацца супраць куды большай небясьпекі, маю на ўвазе размовы пра падвышэньне так званай “растаможкі”?
Шаўчэнка: Калі аўтамабілісты захочуць, то, напэўна, зрабіць можна вельмі многа. Іншая рэч – не магу меркаваць са свайго ўзроўню наконт таго, варта ці не, і ці будзе народ страйкаваць з-за ідэі падняць “растаможку”. Згадайце: у нас ужо ня раз былі падвышэньні, але народ усё гэта праглытвае…
Карэспандэнт: А ў чым, дарэчы, плянуемая сутнасьць падвышэньня “растаможкі”?
Шаўчэнка: З кім у нас “саюзная дзяржава”? З Расеяй. Вось і паўстала пытаньне сярод іншага пра кансэнсус у мытнай палітыцы. Для той часткі беларусаў, якія купілі сабе машыны тысяч па пяць ды некалькі гадоў паезьдзілі на іх, гэткае падвышэньне мыта выгоднае: зь яго улікам здолеюць прадаць тыя добра выкарыстаныя аўто ўжо за шэсьць ці, скажам, сем тысяч – лічбы умоўныя, але сутнасьць прыблізна ў гэтым. Аднак, вось вам другі бок мэдаля: за новую для сябе замежную “тачку” яму ўжо давядзецца таксама заплаціць больш. Падсумоўваю: пры любым раскладзе для тых, хто ўжо мае аўто, свайго роду кампэнсацыя была б.
Карэспандэнт: А пра якія лічбы меркаванага мыта гавораць у вашых прафэсійных колах? Ці праўда, што яна можа падняцца у пяць разоў?
Шаўчэнка: Пэўную інфармацыю на гэты конт я чуў літаральна ў пятніцу ад заснавальніка кампаніі, якая гандлюе маркай “Опель”, пана Малера. Ён быў на адмысловым паседжаньні мытнага камітэту. Дык вось – бліжэйшым часам “растаможка” нібыта не па-ды-мец-ца! Аднак інфармацыі насамрэч малавата, і, як гаворыцца, вецер ганяць я не хачу. Магчымае нейкае нівеліраваньне: у Расеі будзе зьніжэньне, а ў нас крыху падымуць. На маю думку, тут варта шмат чаго ўзважыць, бо гэта занадта шмат за сабой цягне.
Карэспандэнт: І ўсё ж удакладнім: вы асабіста аптымістычна ці пэсымістычна ставіцеся да інфармацыі пана Малера пра тое, што нібыта справа з падвышэньнем мыта адкладваецца?
Шаўчэнка: Нават у выпадку паніжэньня ці падвышэньня кошту я асабіста нічога не губляю… Аднак, такіх, як я, у Беларусі значна менш, чым магло б быць… А ў цэлым – больш складана будзе таму, хто сёньня ня мае аўтамабіля, аднак мяркуе яго набыць. А хто мае – прадасьць у тую самую Расею (я амаль упэўнены) за грошы, які ён аддаваў некалькі гадоў таму, а мо й большыя…
Карэспандэнт: І на заключэньне – ваш прагноз: што будзе з нашым аўтарынкам у 2010-м?
Шаўчэнка: Схіляюся да таго, што ён ня стане пераломным. Па ранейшаму будзе незразумелым для многіх з нас – крызіс не здаецца. І калі мы гаворым аб продажы аўтамабіляў, то можам яго параўнаць дзесьці зь 2006-м. Гляньце што адбываецца: “Фольксваген” ніколі не прапаноўваў такія цэны – ён дагэтуль распрадае машыны 2008-га году! Да-гэ-туль! Бо пакупнікоў стала заў-важ-на меней…
Шаўчэнка: Насамрэч – хаос. Я вёў там рэй шэсьць гадоў, да пазамінулага, і тады аб’ектыўна быў пэўны рух. Яго адгалосак – фінал нацыянальнай акцыі “Спартоўцы за бясьпеку руху”, які пройдзе ў Менску 18 кастрычніка. Аднак БАФ тут ні пры чым… Яна не падхапіла тое, што ўжо было напрацавана, а, наадварот, зьнішчыла створаны падмурак.
Карэспандэнт: Дарэчы, калі на пасадзе кіраўніка БАФ вас зьмяніў міністар транспарту спадар Сасноўскі, казалі, што такім чынам арганізацыі лягчэй узяць на сябе, як кажуць, большы груз. Бяруць?
Шаўчэнка: Вось гэтага якраз і не атрымалася, хоць абяцаньняў было шмат. Маўляў, яму ж можна нават наўпрост кантактаваць з прэзыдэнтам! Але ўсё засталося ў плянах. Затое рэальныя пазыцыі зараз на мяжы выміраньня. Узяць папулярныя трэкавыя гонкі – сёлета летні чэмпіянат сарваны. Гэтаксама ніводнага этапу па хуткаснаму манэўраваньню. Хоць людзі хацелі ехаць! Фэдэрацыя зараз пераўтварылася ў дойную карову: як па мне, дык гэта папросту разбазарваньне сродкаў.
Фэдэрацыя зараз пераўтварылася ў дойную карову: гэта папросту разбазарваньне сродкаў
Карэспандэнт: Навошта наагул спатрэбілася “адзяржаўліваць” гэтую арганізацыю?
Шаўчэнка: Калі не памыляюся, некалі да мяне яе ўзначальваў “аж” міністар сельскай гаспадаркі… І хоць нічога ў яго не атрымалася, спробу паўтарылі ў 2008-м. І зноў нічога на выхадзе, як кажуць. Дык навошта? Напэўна, ад імкненьня да ўсеагульнай кіраванасьці… Для большай… якое тут лепш слова знайсьці… Во: напэўна, размова пра падкантрольнасьць – усё ж такі гэта грамадзкае аб’яднаньне... Таму, напэўна, не бяз гэтага… Хаця ў прынцыпе ня бачу тут аніякай крамолы – але пры адной умове: каб дзяржава рэальна хацела дапамагаць і весьці за сабой, а такія магчымасьці ў яе ёсьць.
Карэспандэнт: Вы – кіруеце вядомым ў сьвеце аўтааматараў тыднёвікам “Аўтадайджэст”, таму можаце намаляваць партрэт сучаснага беларускага кіроўцы-аўтааматара. Скажыце, калі ласка, колькі народу ў нас маюць аўто?
Шаўчэнка: У Менску – кожны трэці.
Карэспандэнт: Што ўяўляе сабой парк аўтамабіляў краіны: гэта ў асноўным “эўрапейцы” ці “японцы”, “амэрыканцы”?
Шаўчэнка: Паступова-паступова вагі схіліліся на карысьць эўрапейскіх аўтамабіляў.
Карэспандэнт: Якія маркі найперш любяць беларусы?
Шаўчэнка: Першынство належыць “Фольксвагену”. Такім чынам – ён, “Форд”, “Опель”. Па колькасьці. Зь іншага боку, усё больш за апошнія гады тры на рынак сталі прабівацца францускія машыны, найперш “Рэно”.
Карэспандэнт: Часьцей людзі карыстаюцца паслугамі перагоншчыкаў, сэрвісных цэнтраў ці – ідуць на аўтарынкі?
Шаўчэнка: Зразумела, новыя аўтамабілі ў першую чаргу прадаюць афіцыйныя дылеры. Хоць ёсьць у пэўнай ступені і “шэры” бізнэс. Што тычыцца “бэушных”, то ў асноўным іх купляюць на аўтарынках. Або праз абвесткі. На замову – калі адмыслова для вас машыны дастаюць у Эўропе ці Амэрыцы або Азіі, адважваюцца далёка ня ўсе. Людзі аддаюць перавагу схеме “бачу тавар – бярыце мае грошы – аддавайце яго”. А як грошы аддаваць наперад, то ёсьць вельмі шмат выпадкаў, калі кампанія зьбірае сродкі і раптоўна зьнікае.
Карэспандэнт: Што ўяўляе сабой сучасны беларускі аўтарынак?
Шаўчэнка: На ім адбылося пераразьмеркаваньне: больш дарагія аўтамашыны прадаюцца ў асноўным на сталічным рынку “Малінаўка”, а таньнейшыя – у “Ждановічах”. Кожны выбірае па сваёй кішэні.
Карэспандэнт: Тады пра яе – кішэню: ва ўсім сьвеце аўтамабілі найперш набываюць праз крэдытаваньне, а ў нас на распараджэньне Нацбанку валютныя крэдыты забаранілі. Гэта адбілася на пакупніцкай здольнасьці?
Шаўчэнка: Так, і асабліва калі размова пра куплю-продаж новых аўто. Другасны рынак ад гэтага таксама пацярпеў, аднак ня ў той самай ступені. Бо тры, чатыры, пяць, ну – сем тысяч людзі яшчэ неяк мелі на руках, а вось ужо коштам вышэй за дзясятку – найчасьцей прадаваліся па крэдытах. Цяпер усё…
Карэспандэнт: Па ўсёй Беларусі ствараюцца, так бы мовіць, аўтабрэндавыя суполкі – клюб аматараў СААБУ, БМВ, Таёты ды іншых. Там дзеляцца інфармацыяй, дапамагаюць з рамонтам… Ну, а ці здольныя аўтааматары аб’яднацца дзеля вырашэньня нейкіх прынцыповых пытаньняў? Нагадаю нашым слухачам, што была хваля пратэсту супраць забароны таніроўкі, ўзгадаю таксама “жывы шчыт” – а сёньня яны здольныя аб’яднацца супраць куды большай небясьпекі, маю на ўвазе размовы пра падвышэньне так званай “растаможкі”?
Шаўчэнка: Калі аўтамабілісты захочуць, то, напэўна, зрабіць можна вельмі многа. Іншая рэч – не магу меркаваць са свайго ўзроўню наконт таго, варта ці не, і ці будзе народ страйкаваць з-за ідэі падняць “растаможку”. Згадайце: у нас ужо ня раз былі падвышэньні, але народ усё гэта праглытвае…
Карэспандэнт: А ў чым, дарэчы, плянуемая сутнасьць падвышэньня “растаможкі”?
Шаўчэнка: З кім у нас “саюзная дзяржава”? З Расеяй. Вось і паўстала пытаньне сярод іншага пра кансэнсус у мытнай палітыцы. Для той часткі беларусаў, якія купілі сабе машыны тысяч па пяць ды некалькі гадоў паезьдзілі на іх, гэткае падвышэньне мыта выгоднае: зь яго улікам здолеюць прадаць тыя добра выкарыстаныя аўто ўжо за шэсьць ці, скажам, сем тысяч – лічбы умоўныя, але сутнасьць прыблізна ў гэтым. Аднак, вось вам другі бок мэдаля: за новую для сябе замежную “тачку” яму ўжо давядзецца таксама заплаціць больш. Падсумоўваю: пры любым раскладзе для тых, хто ўжо мае аўто, свайго роду кампэнсацыя была б.
Карэспандэнт: А пра якія лічбы меркаванага мыта гавораць у вашых прафэсійных колах? Ці праўда, што яна можа падняцца у пяць разоў?
Шаўчэнка: Пэўную інфармацыю на гэты конт я чуў літаральна ў пятніцу ад заснавальніка кампаніі, якая гандлюе маркай “Опель”, пана Малера. Ён быў на адмысловым паседжаньні мытнага камітэту. Дык вось – бліжэйшым часам “растаможка” нібыта не па-ды-мец-ца! Аднак інфармацыі насамрэч малавата, і, як гаворыцца, вецер ганяць я не хачу. Магчымае нейкае нівеліраваньне: у Расеі будзе зьніжэньне, а ў нас крыху падымуць. На маю думку, тут варта шмат чаго ўзважыць, бо гэта занадта шмат за сабой цягне.
Карэспандэнт: І ўсё ж удакладнім: вы асабіста аптымістычна ці пэсымістычна ставіцеся да інфармацыі пана Малера пра тое, што нібыта справа з падвышэньнем мыта адкладваецца?
Шаўчэнка: Нават у выпадку паніжэньня ці падвышэньня кошту я асабіста нічога не губляю… Аднак, такіх, як я, у Беларусі значна менш, чым магло б быць… А ў цэлым – больш складана будзе таму, хто сёньня ня мае аўтамабіля, аднак мяркуе яго набыць. А хто мае – прадасьць у тую самую Расею (я амаль упэўнены) за грошы, які ён аддаваў некалькі гадоў таму, а мо й большыя…
Карэспандэнт: І на заключэньне – ваш прагноз: што будзе з нашым аўтарынкам у 2010-м?
Шаўчэнка: Схіляюся да таго, што ён ня стане пераломным. Па ранейшаму будзе незразумелым для многіх з нас – крызіс не здаецца. І калі мы гаворым аб продажы аўтамабіляў, то можам яго параўнаць дзесьці зь 2006-м. Гляньце што адбываецца: “Фольксваген” ніколі не прапаноўваў такія цэны – ён дагэтуль распрадае машыны 2008-га году! Да-гэ-туль! Бо пакупнікоў стала заў-важ-на меней…
