Паводле афіцыйных зьвестак, у Менску і рэгіёнах у верасьні колькасьць беспрацоўных, якія афіцыйна лічацца ў чарзе на атрыманьне працы, вырасла і складае амаль 50 тысяч чалавек. Больш за 24 тысячы чалавек зьвярнуліся ў жніўні-верасьні па дапамогу ў працаўладкаваньні. Аднак гэта — толькі бачная частка айсберга.
У цяперашнюю восень шматлікія працаўнікі прамысловых прадпрыемстваў Гарадзеншчыны бяруць адпачынкі за свой кошт, каб зарабіць у вёсцы.
Афіцыйна на Гарадзеншчыне ўзровень беспрацоўя вызначаюць у межах 1%. У Горадні і Мастоўскім раёне гэтая лічба трохі вышэйшая. У прыватнасьці, цяпер у Мастоўскім раёне, са слоў кіраўніка Цэнтру занятасьці Марыі Семянюк, яна складае 1,2 працэнта.
Таксама Марыя Семянюк называе і прыкладную лічбу схаванага беспрацоўя ў раёне — каля паўтары тысячы чалавек.
Семянюк: “Жанчын, якія на момант нараджэньня дзіцяці не працавалі, а зараз займаюцца яго выхаваньнем, — 150 чалавек. Яшчэ 20 чалавек, якія не працуюць, але маюць даходы з сваіх прысядзібных надзелаў. 24 чалавекі знаходзяцца ў вышуку. Інваліды 3-й групы — 121. Каля 350 чалавек зьехалі шукаць заробак у Расею, Эўропу, ЗША…”.
Дэпутат раённага савету Зьміцер Кухлей лічыць, што на заробкі з Мастоў выехала значна больш людзей. Прычым ён зьвяртае ўвагу ня толькі на тых, хто выехаў за мяжу. Зь яго слоў, многія мастаўчане езьдзяць на працу ў суседнія раёны і Горадню.
Суразмоўца падкрэсьлівае, што ў гэтым рэгіёне беспрацоўе маладзее. Старэйшыя людзі ўсё ж трымаюцца за любую працу, нягледзячы на тое, што заробкі мізэрныя.
Кухлей: “У любым выпадку нейкая стабільнасьць ёсьць, калі хоць нейкія заробкі выплачваюць, нават дробязныя. Людзям жа трэба плаціць за кватэру, дый неяк выжыць…”
Марыя Семянюк даводзіць, што сёлета ў Мастоўскім раёне сярэдні заробак у райцэнтры за ліпень склаў 690 тысяч рублёў, а ў вёсцы — 770 тысяч. Зь яе слоў, шмат хто з тутэйшых працаўнікоў бярэ на прадпрыемствах адпачынак, каб зарабіць на ўборцы ўраджаю.
Семянюк: “Вось і зараз у нас выяжджаюць на працу каля 120 чалавек. Гэта і тыя, хто наагул ня мае працы, а таксама людзі, якія спэцыяльна бяруць адпачынкі, каб паехаць у вёску на бульбу зарабіць”.
Рабочы Мастоўскай сельгастэхнікі спадар Васіль кажа, што за гэты год ягоны заробак зь мільёна зьнізіўся да 350 тысяч. Ён, як і астатнія, толькі тым і заняты, каб недзе падзарабіць.
Спадар: “Паколькі ў мяне ёсьць віза, то я паціху ежджу за мяжу, падпрацоўваю такім чынам. А тут нават не ўяўляю, дзе можна зарабіць. Таму людзі ідуць хто куды. Бачыў, што ля маёй хаты жанчына, зь якой разам працуем у цэху, гандлюе памідорамі са свайго гароду”.
Паводле статыстыкі Віцебскай абласной службы занятасьці, колькасьць зарэгістраваных беспрацоўных сёлета расьце прыкладна на адну тысячу ў квартал. Але магчымасьцяў непасрэдна дапамагчы ў працаўладкаваньні гэтая дзяржаўная структура цяпер мае менш, бо на прадпрыемствах і ў арганізацыях адбываюцца толькі скарачэньні.
Пры вострым дэфіцыце працоўны месцаў служба занятасьці арыентуецца на перанавучаньне. У прыватнасьці, на падрыхтоўку кадраў для прадпрымальніцкай дзейнасьці.
Ахвотных скончыць адмысловыя курсы, абараніць бізнэс-плян і атрымаць каля 2,5 мільёнаў “стартавага капіталу” знаходзіцца шмат. Але потым зь некаторых даводзіцца тыя грошы спаганяць назад, бо бізнэс у іх, як кажуць, “не пайшоў”.
Віцебскай прадпрымальніцы Ірыне Яскевіч, якая займаецца стварэньнем недзяржаўнага прафсаюзу “Разам”, нярэдка даводзілася кансультаваць сваіх новых калегаў, а потым назіраць, як у цяперашніх умовах развальваецца іх справа:
“Гэта не ратунак для нашых беспрацоўных, бо дзяржава не забясьпечвае для іх ніякіх гарантый. У сьвятле зьмены нарматыўных дакумэнтаў для прадпрымальніцтва і цяперашняга крызісу ніякай падтрымкі новыя прадпрымальнікі не атрымаюць. З усёй колькасьці „новасьпечаных“ калегаў ня больш за 15-20% прадпрымальнікаў маюць шанец стацца пасьпяховымі”.
Ірына Яскевіч дадае, што большасьць яе знаёмых імкнецца займацца прадпрымальніцтвам у сфэры паслугаў — адчыняць кравецкія майстэрні, рабіць рамонты і гэтак далей. Але ва ўсіх гэтых галінах даволі вялікая канкурэнцыя нават паміж “старэйшымі” прадпрымальнікамі, якія ўжо маюць сваіх сталых кліентаў. “Новым прадпрымальнікам” на рынак паслуг прабіцца цяжка яшчэ й таму, што ва ўмовах крызісу дужа зьнізілася пакупніцкая здольнасьць насельніцтва, асабліва ў невялікіх гарадах Віцебшчыны.
Чаму ў райцэнтры Гарадок пустуюць шапікі на рынку?
Леанід Аўтухоў, актывіст Партыі БНФ з райцэнтру Гарадок, беспрацоўны ўжо амаль год. Ён шмат разоў спрабаваў працаўладкавацца, але ягонае імя ў раёне вядомае, і апазыцыянэра на працу не бяруць. Але ў прадпрымальнікі, кажа спадар Аўтухоў, ён не пайшоў бы і сам:
“Займацца прадпрымальніцтвам у нашай краіне няшмат ахвотных. Вось у нас у Гарадку на кірмашы прадаюцца пустыя шапікі, адзін прадаецца ўжо больш за год — купляй, адчыняй ды гандлюй! Але ніхто нават не цікавіцца. Прадпрымальніцтва цалкам пад кантролем улады, і прадпрымальнік мусіць цярпець усе ўладныя выбрыкі — даваць грошы на будоўлі, на розныя сьвяты…Вось апошні прыклад: да нас прыяжджае сьпявачка Дарафеева. І ўсім прадпрымальнікам загадалі браць квіткі, а там хочаш — ідзі, а хочаш — не”.
І ў Гарадку, і ў Віцебску службы занятасьці насельніцтва працягваюць агітаваць у прадпрымальнікі. Але праз пэўны час, ня здолеўшы справіцца зь бюракратычнымі, фінансавымі ды іншымі цяжкасьцямі, гэтыя людзі ізноў вяртаюцца ў шэрагі беспрацоўных.
У Гомелі звыш двух дзясяткаў прадпрыемстваў працуюць няпоўны тыдзень. На чатырохдзёнцы знаходзяцца заводы “Цэнтраліт”, пускавых рухавікоў, ліцьця й нармаляў, “Гомельшпалеры” ды іншыя.
У акцыянэрным таварыстве “Гомельдрэў” зьменшылі на паўтары гадзіны працягласьць працоўнага дня. Па сутнасьці, зьлёгку прыхаваная чатырохдзёнка. Аднак людзі, якія застаюцца тут, трымаюцца прадпрыемства, не звальняюцца, нягледзячы на тое, што заробкі зьменшыліся — у каго на 80, а ў каго й на 100 тысяч рублёў.
Рабочы “Гомельдрэву” спадар Васіль тлумачыць гэта так:
“У нас такі штат на прадпрыемстве, дзе працуюць людзі альбо пэнсійнага ўзросту, якім няма ўжо куды пайсьці, альбо тыя, хто трымае сваю гаспадарку — парсючкоў, курэй, гарод. Моладзі ўжо мала, моладзь да нас ня ідзе”.
Старэйшыя працаўнікі й ня думаюць пакідаць прадпрыемства. Адзін з рабочых “Гомельдрэву” кажа, што знойдзе сабе дадатковы занятак на рацэ Сож:
“Рыбу лавіць на рэчку пойдзем, прадаваць будзем. Карміцца ж неяк трэба, і сям’ю карміць”.
Грамадзкі актывіст, інструмэнтальшчык заводу “Віпра” Анатоль Паплаўны, які няблага ведае мясцовыя прадпрыемствы, лічыць, што шукаць рабочаму чалавеку лепшага месца не выпадае — сытуацыя амаль усюды аднолькавая:
“Не звальняюцца, бо ў людзей няма лепшага месца, каб куды-кольвечы пайсьці. Малюнак прыкладна аднолькавы на ўсіх прадпрыемствах. Такая ж сытуацыя, а можа, нават і горшая. Я вось, працуючы на прадпрыемстве „Віпра“, выйграю з-за таго, што тут працуюць пераважна інваліды. Падаткаабкладаньне тут ніжэйшае, і санітарна-бытавыя ўмовы лепшыя — на гэтым тут не эканомяць. Тут калі ёсьць цяпло, то яно ёсьць”.
Многія рабочыя проста прывязаныя да сваіх прадпрыемстваў. Шукаць ім нейкае іншае месца — сабе даражэй.
Гаворыць адна з рабочых аб’яднаньня “Гомсельмаш”:
“У нас надзвычай шмат людзей зь сельскай мясцовасьці. Яны жывуць практычна ўсе ў маласямейках ад заводу альбо ў заводзкіх інтэрнатах. Потым будуюць ад заводу жытло. Чарга падыйшла, робяць першы ўнёсак, банкі пад паруку прадпрыемства даюць крэдыт. Ён тут жыве, будуе жытло, працуе. Чалавеку ўжо проста няма куды падзецца — ён прывязаны”.
Паводле афіцыйных зьвестак, у Менску і рэгіёнах у верасьні колькасьць беспрацоўных, якія афіцыйна лічацца ў чарзе на атрыманьне працы, вырасла і складае амаль 50 тысяч чалавек.
Гарадзеншчына
У вёсцы зарабляюць, каб пражыць у горадзе
У цяперашнюю восень шматлікія працаўнікі прамысловых прадпрыемстваў Гарадзеншчыны бяруць адпачынкі за свой кошт, каб зарабіць у вёсцы.
Афіцыйна на Гарадзеншчыне ўзровень беспрацоўя вызначаюць у межах 1%. У Горадні і Мастоўскім раёне гэтая лічба трохі вышэйшая. У прыватнасьці, цяпер у Мастоўскім раёне, са слоў кіраўніка Цэнтру занятасьці Марыі Семянюк, яна складае 1,2 працэнта.
Таксама Марыя Семянюк называе і прыкладную лічбу схаванага беспрацоўя ў раёне — каля паўтары тысячы чалавек.
Семянюк: “Жанчын, якія на момант нараджэньня дзіцяці не працавалі, а зараз займаюцца яго выхаваньнем, — 150 чалавек. Яшчэ 20 чалавек, якія не працуюць, але маюць даходы з сваіх прысядзібных надзелаў. 24 чалавекі знаходзяцца ў вышуку. Інваліды 3-й групы — 121. Каля 350 чалавек зьехалі шукаць заробак у Расею, Эўропу, ЗША…”.
Калгасьнікі зарабляюць больш, чым рабочыя ў райцэнтры.
Суразмоўца падкрэсьлівае, што ў гэтым рэгіёне беспрацоўе маладзее. Старэйшыя людзі ўсё ж трымаюцца за любую працу, нягледзячы на тое, што заробкі мізэрныя.
Кухлей: “У любым выпадку нейкая стабільнасьць ёсьць, калі хоць нейкія заробкі выплачваюць, нават дробязныя. Людзям жа трэба плаціць за кватэру, дый неяк выжыць…”
Марыя Семянюк даводзіць, што сёлета ў Мастоўскім раёне сярэдні заробак у райцэнтры за ліпень склаў 690 тысяч рублёў, а ў вёсцы — 770 тысяч. Зь яе слоў, шмат хто з тутэйшых працаўнікоў бярэ на прадпрыемствах адпачынак, каб зарабіць на ўборцы ўраджаю.
Семянюк: “Вось і зараз у нас выяжджаюць на працу каля 120 чалавек. Гэта і тыя, хто наагул ня мае працы, а таксама людзі, якія спэцыяльна бяруць адпачынкі, каб паехаць у вёску на бульбу зарабіць”.
Спадар: “Паколькі ў мяне ёсьць віза, то я паціху ежджу за мяжу, падпрацоўваю такім чынам. А тут нават не ўяўляю, дзе можна зарабіць. Таму людзі ідуць хто куды. Бачыў, што ля маёй хаты жанчына, зь якой разам працуем у цэху, гандлюе памідорамі са свайго гароду”.
Віцебшчына
З прадпрымальнікаў — зноў у беспрацоўныя
Паводле статыстыкі Віцебскай абласной службы занятасьці, колькасьць зарэгістраваных беспрацоўных сёлета расьце прыкладна на адну тысячу ў квартал. Але магчымасьцяў непасрэдна дапамагчы ў працаўладкаваньні гэтая дзяржаўная структура цяпер мае менш, бо на прадпрыемствах і ў арганізацыях адбываюцца толькі скарачэньні.
Пры вострым дэфіцыце працоўны месцаў служба занятасьці арыентуецца на перанавучаньне. У прыватнасьці, на падрыхтоўку кадраў для прадпрымальніцкай дзейнасьці.
Ахвотных скончыць адмысловыя курсы, абараніць бізнэс-плян і атрымаць каля 2,5 мільёнаў “стартавага капіталу” знаходзіцца шмат. Але потым зь некаторых даводзіцца тыя грошы спаганяць назад, бо бізнэс у іх, як кажуць, “не пайшоў”.
“Гэта не ратунак для нашых беспрацоўных, бо дзяржава не забясьпечвае для іх ніякіх гарантый. У сьвятле зьмены нарматыўных дакумэнтаў для прадпрымальніцтва і цяперашняга крызісу ніякай падтрымкі новыя прадпрымальнікі не атрымаюць. З усёй колькасьці „новасьпечаных“ калегаў ня больш за 15-20% прадпрымальнікаў маюць шанец стацца пасьпяховымі”.
Ірына Яскевіч дадае, што большасьць яе знаёмых імкнецца займацца прадпрымальніцтвам у сфэры паслугаў — адчыняць кравецкія майстэрні, рабіць рамонты і гэтак далей. Але ва ўсіх гэтых галінах даволі вялікая канкурэнцыя нават паміж “старэйшымі” прадпрымальнікамі, якія ўжо маюць сваіх сталых кліентаў. “Новым прадпрымальнікам” на рынак паслуг прабіцца цяжка яшчэ й таму, што ва ўмовах крызісу дужа зьнізілася пакупніцкая здольнасьць насельніцтва, асабліва ў невялікіх гарадах Віцебшчыны.
Чаму ў райцэнтры Гарадок пустуюць шапікі на рынку?
Леанід Аўтухоў, актывіст Партыі БНФ з райцэнтру Гарадок, беспрацоўны ўжо амаль год. Ён шмат разоў спрабаваў працаўладкавацца, але ягонае імя ў раёне вядомае, і апазыцыянэра на працу не бяруць. Але ў прадпрымальнікі, кажа спадар Аўтухоў, ён не пайшоў бы і сам:
“Займацца прадпрымальніцтвам у нашай краіне няшмат ахвотных. Вось у нас у Гарадку на кірмашы прадаюцца пустыя шапікі, адзін прадаецца ўжо больш за год — купляй, адчыняй ды гандлюй! Але ніхто нават не цікавіцца. Прадпрымальніцтва цалкам пад кантролем улады, і прадпрымальнік мусіць цярпець усе ўладныя выбрыкі — даваць грошы на будоўлі, на розныя сьвяты…
І ў Гарадку, і ў Віцебску службы занятасьці насельніцтва працягваюць агітаваць у прадпрымальнікі. Але праз пэўны час, ня здолеўшы справіцца зь бюракратычнымі, фінансавымі ды іншымі цяжкасьцямі, гэтыя людзі ізноў вяртаюцца ў шэрагі беспрацоўных.
Гомельшчына
“Чалавеку ўжо проста няма куды падзецца — ён прывязаны”
У Гомелі звыш двух дзясяткаў прадпрыемстваў працуюць няпоўны тыдзень. На чатырохдзёнцы знаходзяцца заводы “Цэнтраліт”, пускавых рухавікоў, ліцьця й нармаляў, “Гомельшпалеры” ды іншыя.
У акцыянэрным таварыстве “Гомельдрэў” зьменшылі на паўтары гадзіны працягласьць працоўнага дня. Па сутнасьці, зьлёгку прыхаваная чатырохдзёнка. Аднак людзі, якія застаюцца тут, трымаюцца прадпрыемства, не звальняюцца, нягледзячы на тое, што заробкі зьменшыліся — у каго на 80, а ў каго й на 100 тысяч рублёў.
Рабочы “Гомельдрэву” спадар Васіль тлумачыць гэта так:
Старэйшыя працаўнікі й ня думаюць пакідаць прадпрыемства. Адзін з рабочых “Гомельдрэву” кажа, што знойдзе сабе дадатковы занятак на рацэ Сож:
“Рыбу лавіць на рэчку пойдзем, прадаваць будзем. Карміцца ж неяк трэба, і сям’ю карміць”.
Грамадзкі актывіст, інструмэнтальшчык заводу “Віпра” Анатоль Паплаўны, які няблага ведае мясцовыя прадпрыемствы, лічыць, што шукаць рабочаму чалавеку лепшага месца не выпадае — сытуацыя амаль усюды аднолькавая:
“Не звальняюцца, бо ў людзей няма лепшага месца, каб куды-кольвечы пайсьці. Малюнак прыкладна аднолькавы на ўсіх прадпрыемствах. Такая ж сытуацыя, а можа, нават і горшая. Я вось, працуючы на прадпрыемстве „Віпра“, выйграю з-за таго, што тут працуюць пераважна інваліды. Падаткаабкладаньне тут ніжэйшае, і санітарна-бытавыя ўмовы лепшыя — на гэтым тут не эканомяць. Тут калі ёсьць цяпло, то яно ёсьць”.
Многія рабочыя проста прывязаныя да сваіх прадпрыемстваў. Шукаць ім нейкае іншае месца — сабе даражэй.
Гаворыць адна з рабочых аб’яднаньня “Гомсельмаш”:
“У нас надзвычай шмат людзей зь сельскай мясцовасьці. Яны жывуць практычна ўсе ў маласямейках ад заводу альбо ў заводзкіх інтэрнатах. Потым будуюць ад заводу жытло. Чарга падыйшла, робяць першы ўнёсак, банкі пад паруку прадпрыемства даюць крэдыт. Ён тут жыве, будуе жытло, працуе. Чалавеку ўжо проста няма куды падзецца — ён прывязаны”.
Паводле афіцыйных зьвестак, у Менску і рэгіёнах у верасьні колькасьць беспрацоўных, якія афіцыйна лічацца ў чарзе на атрыманьне працы, вырасла і складае амаль 50 тысяч чалавек.
