Старшыня Брацтва сьвятых віленскіх мучанікаў Мікола Матрунчык кажа, што сапраўдны хрысьціянін павінен наведаць храм у гэтыя дні. Ну і, натуральна, традыцыйныя калядны стол, абрады і відовішчы. Мікола Матрунчык лічыць:
“У каго гэта атрымоўваецца – спалучыць і стол, і храм арганічна ў гэтыя дні, то ён будзе такую падвойную радасьць мець. Ну, а ў каго гэта ня надта арганічна спалучаецца – ну што ж, тады трэба на нечым адным засяродзіцца… Каб гэта арганічна было, што чалавек ня проста зайшоў у храм, ён падрыхтаваўся хаця б у апошнія дні да споведзі і да прычасьця, і перажыў гэту глыбіню сьвята на такім яшчэ містычным узроўні, гэта было б больш пажадана. Але як ужо атрымоўваецца…”
Сапраўдныя вернікі надыходу Калядаў чакалі з вялікай нецярплівасьцю, таму што ім папярэднічаў даволі строгі Піліпаўскі пост, у час якога неабходна было прытрымлівацца шматлікіх абмежаваньняў у ежы і паводзінах людзей. Паколькі сьвяточная вячэра прыпадае на апошні дзень посту, яе называюць беднай, або поснай. Колькасьць страў, якая пад вечар 6 cтудзеня ставілася на стол, залежала ад заможнасьці кожнай сям'і. Але гісторык, аўтар кнігі “Беларуская кухня” Алесь Белы кажа:
“Традыцыйна лічыцца, што страў павінна быць 12. Натуральна, столькі ня ў кожнай сям’і атрымлівалася, але 12 – па ліку месяцаў у надыходзячым годзе, па ліку апосталаў. Ну а самая галоўная страва – куцьця. Як правіла гэта каша з ячменнай крупы, але і з пшаніцы, і з рысу пазьней варылі. Дарэчы, хто зараз прытрымліваецца традыцыяў, пераважна вараць рысавую. Хаця гэта традыцыйная страва не такая ўжо была і смачная. Таму яе падавалі з макавым малаком ці з вараным макам. Ну, а пры канцы ХІХ стагодзьдзя куцьцю пачало печыва выцясьняць: сьліжыкі, ламанцы. Яны ў нейкім сэнсе імітавалі аплаткі для прычасьця.
Традыцыйна другая па значнасьці страва – гэта кісель. Не такі вадкі, як цяпер, а густы, як жэле. Ну, і таксама павінна быць шмат рыбных, грыбных страваў. Так званы грыбны квас, чырвоны боршч з вушкамі, юшка, іншыя рыбныя стравы. У больш заможных людзей – фаршыраваная, смажаная рыба”.
Ну а колькі страў будзе на стале ў беларусаў сёньня ўвечары – залежыць ад гаманца. Улічваючы, што людзі адсьвяткавалі Новы год, многія знаходзяцца ў вымушаным працяглым калядным адпачынку, а ўрад, так бы мовіць, “абваліў” рубель, магчыма, давядзецца пасьціцца і далей…
“У каго гэта атрымоўваецца – спалучыць і стол, і храм арганічна ў гэтыя дні, то ён будзе такую падвойную радасьць мець. Ну, а ў каго гэта ня надта арганічна спалучаецца – ну што ж, тады трэба на нечым адным засяродзіцца… Каб гэта арганічна было, што чалавек ня проста зайшоў у храм, ён падрыхтаваўся хаця б у апошнія дні да споведзі і да прычасьця, і перажыў гэту глыбіню сьвята на такім яшчэ містычным узроўні, гэта было б больш пажадана. Але як ужо атрымоўваецца…”
Сапраўдныя вернікі надыходу Калядаў чакалі з вялікай нецярплівасьцю, таму што ім папярэднічаў даволі строгі Піліпаўскі пост, у час якога неабходна было прытрымлівацца шматлікіх абмежаваньняў у ежы і паводзінах людзей. Паколькі сьвяточная вячэра прыпадае на апошні дзень посту, яе называюць беднай, або поснай. Колькасьць страў, якая пад вечар 6 cтудзеня ставілася на стол, залежала ад заможнасьці кожнай сям'і. Але гісторык, аўтар кнігі “Беларуская кухня” Алесь Белы кажа:
“Традыцыйна лічыцца, што страў павінна быць 12. Натуральна, столькі ня ў кожнай сям’і атрымлівалася, але 12 – па ліку месяцаў у надыходзячым годзе, па ліку апосталаў. Ну а самая галоўная страва – куцьця. Як правіла гэта каша з ячменнай крупы, але і з пшаніцы, і з рысу пазьней варылі. Дарэчы, хто зараз прытрымліваецца традыцыяў, пераважна вараць рысавую. Хаця гэта традыцыйная страва не такая ўжо была і смачная. Таму яе падавалі з макавым малаком ці з вараным макам. Ну, а пры канцы ХІХ стагодзьдзя куцьцю пачало печыва выцясьняць: сьліжыкі, ламанцы. Яны ў нейкім сэнсе імітавалі аплаткі для прычасьця.
Традыцыйна другая па значнасьці страва – гэта кісель. Не такі вадкі, як цяпер, а густы, як жэле. Ну, і таксама павінна быць шмат рыбных, грыбных страваў. Так званы грыбны квас, чырвоны боршч з вушкамі, юшка, іншыя рыбныя стравы. У больш заможных людзей – фаршыраваная, смажаная рыба”.
Ну а колькі страў будзе на стале ў беларусаў сёньня ўвечары – залежыць ад гаманца. Улічваючы, што людзі адсьвяткавалі Новы год, многія знаходзяцца ў вымушаным працяглым калядным адпачынку, а ўрад, так бы мовіць, “абваліў” рубель, магчыма, давядзецца пасьціцца і далей…
