Лінкі ўнівэрсальнага доступу

"З боку Захаду ёсьць палітычная замова на нармалізацыю"


Юры Дракахруст
Юры Дракахруст

Свае ацэнкі выбарчай кампаніі прапануе дырэктар Інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Віталь Сіліцкі. Зь ім гутарыў Юры Дракахруст


Дракахруст: Мы ўжо чулі з рэпартажу Ўладзіміра Глода, што сёлета 26 % выбаршчыкаў удзельнічалі ў датэрміновым галасаваньні. На папярэдніх парлямэнцкіх выбарах гэта было 17 %, а на прэзыдэнцкіх за 30 %. Як вы бы маглі патлумачыць вось гэтую лічбу - 26, паміж 17 і 30?


Сіліцкі: Ведаеце – гэта ня два і ня тры адсоткі, якія ўласьцівыя для натуральнага ходу галасаваньня, калі галасаваньне сапраўды свабоднае і няма ніякага ціску на выбаршчыкаў. Як было ў Беларусі ў 1994-95 годзе, калі дзяржава не арганізоўвала датэрміновае галасаваньне. А 26 і 32 - ведаеце, казаць, што ёсьць нейкі прагрэс таму, што на 6 % зьнізіўся працэнт датэрміновага галасаваньня - таксама не вымагае. Проста гэта азначае, што больш-меньш практыка засталася тая ж самая.

Дракахруст: Віталь, і сёньня, і на працягу ўсёй кампаніі адной з галоўных тэмаў было прызнаюць - не прызнаюць выбары. Лукашэнка сёньня сказаў: "Складана будзе камусьці не прызнаць". Анатоль Лябедзька сказаў, што апазыцыя не прызнае. Вось мы чулі спадарыню Сьвяцкую, якая кажа што не прызнае Захад, а спадар Казулін учора сказаў, што Захад верагодна выбары не прызнае, але ўхваліць шэраг момантаў і гэта дасьць магчымасьць паляпшэньня адносінаў зь Беларусьсю. Дык як яно будзе? На чым, як кажуць, сэрца супакоіцца?

Сіліцкі: Я цалкам згодны са спадаром Казуліным, усё да гэтага ідзе, што будзе менавіта гэта фармулёўка. З аднаго боку, з боку Захаду, ёсьць пэўна палітычная замова на нармалізацыю адносінаў з афіцыйным Менскам. Зь іншага боку ўсё ж такі гэта яшчэ не дайшло да таго, што ў Беларусі будуць заплюшчваць вочы, як скажам у Азербайджане з-за нафта-газавых спраў. Таму будзе абраны шлях пошуку нейкага мінімальнага адзінага дэнамінатара, каб знайсьці нейкую глебу для далейшага дыялёгу. І гэта можа быць менавіта такая абцякальная фармулёўка, што выбары недэмакратычныя, але прагрэс ёсьць. І ўлада ў пэўным сэнсе на гэта папрацавала, асабліва зрабіўшы добрую карцінку для замежных назіральнікаў, хаця канешне яны не тупыя і цудоўна бачаць, што ёсьць агітацыйныя матэрыялы ў гатэлях і іх няма на вуліцах, цудоўна разьбіраюцца зараз у датэрміновым галасаваньні, ва ўсіх іншых аспэктах, але ж ведаеце, тут ёсьць і геапалітычныя чыньнікі, і ёсьць проста стомленасьць ад Беларусі. І таму проста тыя ж самыя людзі ў тых жа самых умовах зараз зараджаны на пошук кампрамісу і на пошук нейкіх, хоць нейкіх, мінімальных варункаў для дыялёгу.

Дракахруст: Віталь, вось таксама Лукашэнка сёньня на выбарчым участку заявіў: "Жыцьцё цяперашняй апазыцыі нядоўгавечнае, ёй засталося літаральна можа быць некалькі месяцаў ці гадоў". А якімі вам бачацца пэрспэктывы апазыцыі пасьля гэтых выбараў.

Сіліцкі: Нічыё жыцьцё не даўгавечнае і палітычнае жыцьцё - нават Туркмэнбашы ня быў даўгавечны, хоць і быў пажыцьцёвым прэзыдэнтам. Але для апазыцыі зараз выклік - выклік той, што зараз мяняюцца варункі, зараз няма ўжо той сытуацыі, што іх проста ўспрымаюць як пэрманэнтных ахвяраў у барацьбе з рэжымам. Я памятую, калісьці Паша Севярынец, мой добры прыяцель, неяк у сэрцах кінуў апазыцыі: "Вы выбірайце паміж сабой - вы змагары ці вы ахвяры?" І тут сапраўды трэба зрабіць гэты выбар, бо мне здаецца, што апазыцыя спасавала акурат у тых варунках, калі палітычны клімат у краіне трошкі палепшыўся. Трошкі, не кардынальна, не спыніліся рэпрэсіі, не зьмяніліся варункі выбараў, але трошкі адбылося штосьці і тут першае, што адбылося - гэта поўны шухер наконт таго, што будзе зараз з Захадам. І тут высьвятляецца, што апазыцыя ў асноўным зьнешнепалітычны гулец, а ня ўнутраны. Я тут не кажу пра шэраг вельмі актыўных і вельмі здатных маладых людзей, ня толькі маладых, якія спрабуюць выціснуць з гэтых выбараў апошняе. Гэта ёсьць, гэта кампанія таксама паказала, але ў цэлым крызыс жанру. Зараз сытуацыя, калі Захад можа быць ня столькі прынцыповы, колкі прагматычны. Яно новае для апазыцыі і тут трэба ўжо пачынаць гуляць у іншую гульню.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG