Ганна Соўсь: Я ведаю, што Вы – адзіная студэнтка ва ўнівэрсытэце, якая вывучае беларускую мову. Скажыце, калі ласка, як узьнікла цікавасьць да беларускай мовы?
Лідзія Мацытэлі: Калі я была на першым курсе ва ўнівэрсытэце, тады я выбрала расейскую мову, таму што мая спэцыялізацыя – славянскае мовазнаўства. Прафэсарка расейскай літаратуры нам сказала, што ў нас няма катэдры беларускай мовы, і нават толькі беларускай мовы, усе іншыя славянскія мовы ёсьць. Таму што ў самой Беларусі беларусы не размаўляюць па-беларуску, яны аддаюць перавагу расейскай мове. І тады я падумала, што гэтая мова павінна быць вельмі цікавая, і тады я вырашыла, што калі-небудзь я буду вывучаць яе.
Ганна Соўсь: І колькі часу Вы ўжо яе вывучаеце?
Лідзія Мацытэлі: Год амаль што.
Ганна Соўсь: І наколькі яна складаная для Вас у вывучэньні?
Таму што ў самой Беларусі беларусы не размаўляюць па-беларуску, яны аддаюць перавагу расейскай мове. І тады я падумала, што гэтая мова павінна быць вельмі цікавая, і тады я вырашыла, што калі-небудзь я буду вывучаць яе
Ганна Соўсь: Вы ведаеце 10 моваў – скажыце калі ласка, ці сутыкаліся Вы яшчэ з такой моўнай сытуацыяй, як у Беларусі?
Лідзія Мацытэлі: На самай справе не. У Заходняй Эўропе я такога ня ведаю, і таксама ў славянскім сьвеце мне здаецца, што толькі ў Беларусі ёсьць такая сытуацыя. Напрыклад, я вывучаю яшчэ славенскую мову. Славенцаў мала, іх толькі 2 мільёны, але напрыклад там яны вельмі паважаюць сваю мову і ўсё робяць, каб паўсталі катэдры славенскай мовы за мяжой, даюць шмат стыпэндыяў студэнтам... Я ня бачыла такой сытуацыі, як у Беларусі.
Ганна Соўсь: Скажыце, якія літаратурныя творы на беларускай мове Вы ўжо прачыталі?
Лідзія Мацытэлі: Напрыклад, я чытаю зараз "Меч князя Вячкі" Леаніда Дайнэкі, чытала Барыса Сачанку і паэта Алеся Разанава, але ні Купалы ні Коласа пакуль не чытала...
Ганна Соўсь: Лідзія, амаль усе беларусы збольшага ведаюць некалькі італьянскіх словаў – "прэга", "буон джорна", "піцца", "альфа рамэа", музычныя тэрміны... А калі італьянцаў запытацца на вуліцы, то яны ведалі б нейкія беларускія словы?
Лідзія Мацытэлі: Я, на жаль, думаю, што яны б ня ведалі нават, што ёсьць такая мова. Мне вельмі шкада гэта казаць, але ў Італіі ня вельмі ведаюць пра іншыя краіны. Мае сябры, калі я сказала ім, што паеду ў Беларусь, думалі, што гэта частка Расеі, штосьці там на Ўсходзе...
Ганна Соўсь:-А якія беларускія словы для Вас гучаць найбольш прыгожа?
Лідзія Мацытэлі:: Вось менавіта слова "прыгожа" – таму што па-італьянску “прыгожая” будзе "bella", а гэта гучыць амаль што як "белая". Калі сказаць "Белая Русь", гэта па-італійску амаль што "Прыгожая Русь" – гэтыя словы "Белая Русь" мне вельмі падабаюцца. А яшчэ слова "дзякуй".
Ганна Соўсь: Вы былі некалькі разоў у Беларусі – скажыце, што Вас найбольш уразіла ў Беларусі, што зьдзівіла?
Я таксама бачыла, што беларусы часам вельмі такія абыякавая - мне з таго сумна часам, але быў месяц люты, было вельмі холадна, я вельмі цярпела ад гэтага – можа, яны таксама, ня ведаю...
Ганна Соўсь: У Вас зусім няма акцэнту – ці не прымалі Вас за беларуску?
Лідзія Мацытэлі:: Не. Таму што па твары адразу відаць, што я італьянка – яны так сказалі. І потым, думаю, па акцэнце таксама. Яны ў мяне пыталіся, адкуль я. Яны не маглі дакладна сказаць, што я з Італіі, але бачылі, што я не беларуска.
Ганна Соўсь: Скажыце, ці глядзіце Вы часам нейкія беларускія інтэрнэт-старонкі?
Лідзія Мацытэлі: Так, часам праглядаю старонкі Радыё Свабода, а яшчэ "Нашу Ніву", "Хартыю-97", бо там навіны па-беларуску.
Лідзія Мацытэлі:: Я часьцей карыстаюся наркамаўкай, таму што я тарашкевіцу чытаю без праблем, але ніколі ёй не навучылася. Я, канечне, розьніцу бачу, але на маю думку, трэба было б, каб быў адзін правапіс, таму што сытуацыя беларускай мовы і так складаная... Але я магу карыстацца і той, і той.
Ганна Соўсь: Ці будзеце Вы ўжываць беларускую мову ў сваёй далейшай прафэсійнай, навуковай дзейнасьці?
Лідзія Мацытэлі: Так. Я б вельмі гэтага хацела. Я зараз пішу магістарскую працу аб беларускай мове, аб ваганьні паміж родным і вінавальным склонамі пры адмове. Потым я хацела б паступіць у асьпірантуру і хацела б займацца беларускай мовай – гутарковай беларускай мовай моладзевай. Я мела магчымасьць чытаць у ЖЖ, калі людзі пішуць на такім слэнгу, і я спачатку нічога не разумела... Але потым ужо прызвычайваесься.
Ганна Соўсь: Вы кажаце, што шараговыя італьянцы ня так шмат ведаюць пра Беларусь. А італьянскія мэдыі – ці часта пішуць пра Беларусь і ў якім кантэксьце? Можа, Вы чулі пра гісторыю зь беларускай сіратой Вікай Мароз, якая хацела застацца ў Італіі...
пра Беларусь яны, напэўна, больш ведаюць праз чарнобыльскіх дзяцей
Ганна Соўсь: Ведаючы 10 моваў, Вы, напэўна, кантактуеце ня толькі зь беларусамі – распавядзіце пра геаграфію свайго сяброўства...
Лідзія Мацытэлі: У мяне сябры ў Славеніі, Аўстрыі, Францыі, Гішпаніі, Расеі, Польшчы, Чэхіі – наагул, па ўсёй Усходняй Эўропе, у мяне шмат славянскіх сяброў.
Ганна Соўсь: Калі Вы наступным разам прыедзеце ў Беларусь?
Лідзія Мацытэлі: Вельмі спадзяюся што ўлетку.
